Λυσία , Υπέρ Μαντιθέου §§ 9 - 12 [ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ]

1o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ                                             ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2011-12

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :………………………………..         

          ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Λυσία , Υπέρ Μαντιθέου §§ 9 - 12

[9] Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς τῆς αἰτίας οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ
πλείω λέγειν· δοκεῖ δέ μοι, ὦ βουλή, ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις
ἀγῶσι περὶ αὐτῶν μόνων τῶν κατηγορημένων προσήκειν
ἀπολογεῖσθαι, ἐν δὲ ταῖς δοκιμασίαις δίκαιον εἶναι παντὸς
τοῦ βίου λόγον διδόναι. δέομαι οὖν ὑμῶν μετ’ εὐνοίας
ἀκροάσασθαί μου. ποιήσομαι δὲ τὴν ἀπολογίαν ὡς ἂν
δύνωμαι διὰ βραχυτάτων.

[10] Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν, οὐσίας μοι οὐ πολλῆς καταλει-
φθείσης διὰ τὰς συμφορὰς καὶ τὰς τοῦ πατρὸς καὶ τὰς τῆς
πόλεως, δύο μὲν ἀδελφὰς ἐξέδωκα ἐπιδοὺς τριάκοντα
μνᾶς ἑκατέρᾳ, πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ’ οὕτως ἐνειμάμην
ὥστ’ ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων,
καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας οὕτως βεβίωκα ὥστε
μηδεπώποτέ μοι μηδὲ πρὸς ἕνα μηδὲν ἔγκλημα γενέσθαι.
[11] καὶ τὰ μὲν ἴδια οὕτως διῴκηκα· περὶ δὲ τῶν κοινῶν μοι
μέγιστον ἡγοῦμαι τεκμήριον εἶναι τῆς ἐμῆς ἐπιεικείας,
ὅτι τῶν νεωτέρων ὅσοι περὶ κύβους ἢ πότους ἢ [περὶ] τὰς
τοιαύτας ἀκολασίας τυγχάνουσι τὰς διατριβὰς ποιούμενοι,
πάντας αὐτοὺς ὄψεσθέ μοι διαφόρους ὄντας, καὶ πλεῖστα
τούτους περὶ ἐμοῦ λογοποιοῦντας καὶ ψευδομένους. καίτοι
δῆλον ὅτι, εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἂν τοιαύτην
γνώμην εἶχον περὶ ἐμοῦ. [12] ἔτι δ’, ὦ βουλή, οὐδεὶς ἂν ἀποδεῖ-
ξαι περὶ ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχρὰν οὔτε γραφὴν
οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην· καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλά-
κις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα : «Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς…. ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων.»  (μον 10)

 

2. Να σκιαγραφήσετε το ήθος του ρήτορα όπως διαγράφεται στην § 9 και να αιτιολογήσετε την άποψή σας με παραπομπές στο κείμενο.                                                                                   (μον 15)

 

3. Να καταγράψετε τα επιχειρήματα του Μαντιθέου όπως παρουσιάζονται στην § 10 και να τα αξιολογήσετε.                                                                                                                            (μον 15)

 

4. α. Τι γνωρίζετε για το προοίμιο των ρητορικών λόγων ;

    β. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με εκείνα της στήλης Β                     (μον 10)

 

Α	Β
1.  Προτρέπουν ή αποτρέπουν	Α.  Έκθεση γεγονότων σχετικών
2.  Λυσίας	Β.  Άτεχνη πίστη
3.  Εκφωνούνταν σε εορτές	Γ.  Διέπρεψε στο δικανικό είδος
4.  Διήγησις	Δ.  Οι επιδεικτικοί λόγοι
5.  Συμβόλαια	Ε. Οι συμβουλευτικοί λόγοι

5.  Με ποιους τύπους του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω λέξεις ;           (μον 10)

                       δωροδοκία, διάλειμμα, γνήσιος, νόμος,  καθήκον

 

Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Ξενοφῶντος, Κύρου Ἀνάβασις 5,3, 1-3

 

Ἐπεί δε οὔτε Χειρίσοφος ἡκεν οὔτε πλοῖα ἱκανά ἦν οὔτε τά ἐπιτήδεια ἦν λαμβάνειν ἔτι,

ἐδόκει ἀπιτέον εἶναι. Καί εἰς μέν τά πλοῖα τούς τε ἀσθενοῦντας ἐνεβίβασαν καί τούς ὑπέρ

τετταράκοντα ἔτη καί παῖδας καί γυναῖκας καί τῶν σκευῶν ὅσα μή ἀνάγκη ἦν ἔχειν. Καί

Φιλήσιον καί Σοφαίνετον τούς πρεσβυτάτους τῶν στρατηγῶν εἰσβιβάσαντες τούτων

ἐκέλευον ἐπιμελεῖσθαι. Οἱ δέ ἄλλοι έπορεύοντο. Ἡ δέ ὁδός ὡδοποιημένη ἦν. Καί

ἀφικνοῦνται πορευόμενοι εἰς Κερασοῦντα τριταῖοι, πόλιν Ἑλληνίδα ἐπί θαλάττῃ Σινοπέων,

ἄποικον ἐν τῆ Κολχίδι χῶρᾳ. Ἐνταῦθα ἔμειναν ἡμέρας δέκα. Καί ἐξέτασις σύν τοῖς ὅπλοις

ἐγίγνετο καί ἀριθμός, καί ἐγένοντο ὀκτακισχίλιοι καί ἑξακόσιοι. Οὗτοι ἐσώθησαν.

Λεξιλόγιο:

Ηκω = έχω έρθει

 ἦν + απαρέμφατο = ήταν δυνατόν

ἀπιτέον < ἀπέρχομαι =φεύγω, απομακρύνομαι

ὁδοποιῶ = φτιάχνω δρόμο (ὡδοποιημένη ὁδός =φτιαγμένος δρόμος)

ἐξέτασις = επιθεώρηση

ἀριθμός (γίγνεται) = καταμέτρηση

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστεί το κείμενο. (20μ)

 

2. α. Να δοθούν οι τύποι που ζητούνται: (5μ)

παῖδας: δοτική πληθυντικού

γυναῖκας: κλητική ενικού

τούτων: αιτιατική πληθυντικού στο  θηλυκό

ἐξέτασις: δοτική πληθυντικού

ὁδός : δοτική πληθυντικού

 

2. β. Να δοθούν οι τύποι που ζητούνται: (5μ)

ἐγένοντο: β’ενικό προστακτικής αορίστου β’

λαμβάνειν: β’ενικό οριστικής παρακειμένου

ἔχειν: β’ενικό προστακτικής αορίστου β’

 ἦν: γ’ενικό οριστικής μέλλοντα

ἐπιμελεῖσθαι: β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα

 

3. α. Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι όροι: (6μ)

 τριταῖοι, ἐπιμελεῖσθαι, τούτων ,τῶν σκευῶν,  πόλιν,  ἀσθενοῦντας.

 

3. β. Να αναγνωριστεί  συντακτικά (είδος , εισαγωγή, εκφορά, συντακτική θέση) η πρόταση (μον 4)

  « Ἐπεί δε οὔτε Χειρίσοφος ἦκεν οὔτε πλοῖα ἱκανά ἦν οὔτε τα ἐπιτήδεια ἦν λαμβάνειν ἔτι»

 

 

1o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ                                             ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2011-12

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :………………………………..         

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ                                                                                                

         

Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Λυσία , Υπέρ Μαντιθέου §§ 9 - 12

[9] Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς τῆς αἰτίας οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ
πλείω λέγειν· δοκεῖ δέ μοι, ὦ βουλή, ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις
ἀγῶσι περὶ αὐτῶν μόνων τῶν κατηγορημένων προσήκειν
ἀπολογεῖσθαι, ἐν δὲ ταῖς δοκιμασίαις δίκαιον εἶναι παντὸς
τοῦ βίου λόγον διδόναι. δέομαι οὖν ὑμῶν μετ’ εὐνοίας
ἀκροάσασθαί μου. ποιήσομαι δὲ τὴν ἀπολογίαν ὡς ἂν
δύνωμαι διὰ βραχυτάτων.

[10] Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν, οὐσίας μοι οὐ πολλῆς καταλει-
φθείσης διὰ τὰς συμφορὰς καὶ τὰς τοῦ πατρὸς καὶ τὰς τῆς
πόλεως, δύο μὲν ἀδελφὰς ἐξέδωκα ἐπιδοὺς τριάκοντα
μνᾶς ἑκατέρᾳ, πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ’ οὕτως ἐνειμάμην
ὥστ’ ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων,
καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας οὕτως βεβίωκα ὥστε
μηδεπώποτέ μοι μηδὲ πρὸς ἕνα μηδὲν ἔγκλημα γενέσθαι.
[11] καὶ τὰ μὲν ἴδια οὕτως διῴκηκα· περὶ δὲ τῶν κοινῶν μοι
μέγιστον ἡγοῦμαι τεκμήριον εἶναι τῆς ἐμῆς ἐπιεικείας,
ὅτι τῶν νεωτέρων ὅσοι περὶ κύβους ἢ πότους ἢ [περὶ] τὰς
τοιαύτας ἀκολασίας τυγχάνουσι τὰς διατριβὰς ποιούμενοι,
πάντας αὐτοὺς ὄψεσθέ μοι διαφόρους ὄντας, καὶ πλεῖστα
τούτους περὶ ἐμοῦ λογοποιοῦντας καὶ ψευδομένους. καίτοι
δῆλον ὅτι, εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἂν τοιαύτην
γνώμην εἶχον περὶ ἐμοῦ. [12] ἔτι δ’, ὦ βουλή, οὐδεὶς ἂν ἀποδεῖ-
ξαι περὶ ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχρὰν οὔτε γραφὴν
οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην· καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλά-
κις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα : « καὶ τὰ μὲν ἴδια οὕτως διῴκηκα …. καθεστηκότας.»  (μον 10)

 

2. Να σκιαγραφήσετε το ήθος του ρήτορα όπως διαγράφεται στην § §11 -12  και να αιτιολογήσετε την άποψή σας με παραπομπές στο κείμενο.                                                                           (μον 15)

 

3. Να καταγράψετε τα επιχειρήματα του Μαντιθέου όπως παρουσιάζονται στις § §11 -12 και να τα αξιολογήσετε.                                                                                                                           (μον 15)

 

4. α.  Τι γνωρίζετε για τον επίλογο των ρητορικών λόγων ;

    β.  Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με εκείνα της στήλης Β                            (μον 10)

Α	Β
1.  Δημοσθένης	Α.  Οι δικανικοί λόγοι
2.  Είναι κατηγορίες ή απολογίες	Β.  Έντεχνες αποδείξεις
3.  Ισοκράτης	Γ. Διέπρεψε στο συμβουλευτικό είδος
4.  Πίστις	Δ.  Διέπρεψε στο επιδεικτικό είδος
5.  Ρητορικά ήθη	Ε. Το ουσιαστικότερο μέρος του ρητορικού λόγου

 

5. Με ποιους τύπους του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω λέξεις ;                (μον 10)

    τρίμμα,  Βαγγέλης , κάτοπτρο, εισήγηση, ρήμα

 

 Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη ΧΙΙ 53, 1-2

 

Ταῖς ἡμέραις ἐκείναις κατὰ τὴν Σικελίαν Λεοντῖνοι, Χαλκιδέων μὲν ὄντες ἄποικοι, συγγενεῖς δὲ

Ἀθηναίων, ἔτυχον ὑπὸ Συρακοσίων πολεμούμενοι. Ἐπεί ἐπιέζοντο δὲ τῷ πολέμῳ καὶ διὰ τὴν

ὑπεροχὴν τῶν Συρακοσίων ἐκινδύνευον ἁλῶναι κατὰ κράτος, ἐξέπεμψαν πρέσβεις εἰς τὰς

Ἀθήνας ἀξιοῦντες τὸν δῆμον βοηθῆσαι τὴν ταχίστην καὶ τὴν πόλιν ἑαυτῶν ἐκ τῶν κινδύνων

ῥύσασθαι. Ἦν δὲ τῶν ἀπεσταλμένων ἀρχιπρεσβευτὴς Γοργίας ὁ ῥήτωρ, δεινότητι λόγου πολὺ

προέχων πάντων τῶν καθ' ἑαυτόν. Οὗτος καὶ τέχνας ῥητορικὰς πρῶτος ἐξεῦρε καὶ κατὰ τὴν

σοφιστείαν τοσοῦτο τοὺς ἄλλους ὑπερέβαλεν, ὥστε μισθὸν λαμβάνειν παρὰ τῶν μαθητῶν

μνᾶς ἑκατόν.

Λεξιλόγιο:

ῥύομαι = λυτρώνω, σώζω

ἁλῶναι < αλίσκομαι : κυριεύομαι

κατὰ κράτος : ολοσχερώς, εντελώς

 

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

 

1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (20μ)

 

2. Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: (5μ)

ὄντες: δοτική πληθυντικού αρσενικού γένους

ῥήτωρ: κλητική ενικού

δεινότητι: ονομαστική ενικού

πάντων: γενική πληθυντικού θηλυκού γένους

οὗτος: αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους

 

3. Να δώσετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους: (5μ)

ἔτυχον: β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεργητικού αορίστου β΄

ἐξέπεμψαν: α΄ πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεργητικού αορίστου

ἀξιοῦντες: γ΄ ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού μέσης φωνής

ὑπερέβαλεν: απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα

λαμβάνειν: β΄ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεργητικού παρακειμένου.

 

4. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω λέξεις: (4μ)

πολεμούμενοι ,  βοηθῆσαι , ὁ ῥήτωρ , πρῶτος.

 

β. Να αναγνωριστούν  συντακτικά (είδος , εισαγωγή, εκφορά, συντακτική θέση) οι προτάσεις: (μον 6)

 - «Ἐπεί ἐπιέζοντο δὲ τῷ πολέμῳ καὶ διὰ τὴν ὑπεροχὴν τῶν Συρακοσίων ἐκινδύνευον ἁλῶναι κατὰ κράτος»

-  «ὥστε μισθὸν λαμβάνειν παρὰ τῶν μαθητῶν μνᾶς ἑκατόν.»